ضرورت عایقکاری در صنعت و ساختمان
نگاهی به نقش بسیار مهم انرژی در زندگی امروزی و نیز اثر تعیین کننده آن در آینده انسان و کره زمین، ما را بر آن می سازد تا علاوه بر کوشش مستمر در جهت توسعه منابع سالمتر و ارزانتر انرژی، در بهینه سازی مصرف آن نیز اهتمام ورزیم.
در این مسیر، بهینه سازی مصرف انرژی حاصل نخواهد شد مگر با توجه خاص به بالا بردن بازده کاری مصرف کننده های انرژی، و مهمتر از آن مهار اتلاف انرژی در حین مصرف آن.
در بررسی الگوی مصرف انرژی در بخش ساختمان و تاسیسات که سهم قابل توجهی از انرژی مصرفی ما را به خود اختصاص میدهد، مصرف بالای انرژی را میتوان ناشی از دو عامل زیر دانست:1-عدم وجود عایقکاری حرارتی و برودتی مناسب 2-استفاده از سیستم های حرارتی و برودتی با راندمان پایین
از میان دو عامل ذکر شده، عامل اول یعنی عدم عایقکاری در ساختمان ها و تاسیسات، از تاثیر بالاتری برخوردار است.بر اساس امار موجود، در حدود 25% انرژی گرمایشی تولید شده در ساختمان ها از طریق دیوار های جانبی و حدود 35% آن از طریق سقف و کف ساختمان، با مکانیزم هدایت، تلف شده و به هدر میرود، یعنی چیزی در حدود 60% انرژی ارزشمندی که با صرف سرمایه های انسان و کره زمین تولید میگردد، تنها به دلیل سهل انگاری در نحوه مصرف آن به هدر میرود.

با توجه به سناریوی پیش بینی شده در مورد وضعیت آتی عرضه و تقاضای انرژی در جهان و نقش کشور های تولید کننده نفت و گاز طبیعی در این سناریو، در کنار عواملی چون محدود بودن منابع انرژی و سرمایه گذاری ها ی سنگین جهت اکتشاف و بهره برداری از منابع انرژی، اهمیت عایقکاری در صرفه جویی و بهینه سازی مصرف انرژی بیش از پیش مشخص میگردد.
بررسی از منظر اقتصادی:
با انجام عایقکاری مناسب در ساختمان ها و تاسیسات، و سرمایه گذاری ناچیز در این بخش از هزینه های احداث، در یک دوره بازگشت بسیار کوتاه و از محل صرفه جویی در مصرف و در نتیجه کاهش هزینه انرژی مصرفی، باعث کاهش هزینه های سرمایه گذاری میگردیم.
مثال زیر به خوبی گویای این مطلب میباشد:در این مثال با محاسبه ی میزان عایق معدنی مورد نیاز برای عایقکاری یک ساختمان سه طبقه، با زیر بنای هر طبقه 100 متر مربع، به بررسی میزان صرفه جویی ناشی از آن میپردازیم.
الف-مشخصات عایقکاری:
1-برای عایقکاری سقف اصلی، عایق پشم سنگ تخته ای با دانسیته 80 گیلوگرم بر متر مکعب و ضخامت 5 سانتی متر، در نظر گرفته میشود.
2-برای عایقکاری سقف طبقات، عایق پشم سنگ تخته ای با دانسیته ی 120 کیگو گرم بر متر مکعب و ضخامت 3 سانتی متر ،در نظر گرفته میشود.
3_برای عایقکاری دیواره های اطراف، عایق پشم سنگ تخته ای با دانسیته ی 120 کیلوگرم بر متر مکعب و ضخامت 3 سانتی متر، در نظر گرفته میشود.
ب_محاسبه ی سطوح انتقال حرارت:1-مساحت دیوار های طرفین 180 متر مربع، و دیوار های جلو و عقب با احتساب 40% برای درب و پنجره 108 متر مربع، جمعا معدل 288 متر مربع.
2-مساحت سقف اصلی 100 متر مربع، و سقف های میانی 200 متر مربع، جمعا معادل 300 متر مربع
3-جمع کل سطوح انتقال 588 متر مربع.

ج-محسابه ی میزان پشم سنگ مورد نیاز:
میزان پشم مورد نیاز برای دیوار ها معادل 1037 کیلوگرم
میزان پشم مورد نیاز برای سقف اصلی معادل 400 کیلوگرم
میزان پشم مورد نیاز برای سقف های میانی معادل 720 کیلوگرم
کل میزان پشم مورد نیاز معادل 2157 کیلوگرم معادل 7.2 کیلوگرم بر متر مربع زیر بنا

با مقایسه هزینه های احداث در بخش ساختمان و تاسیسات، سهم هزینه این عایقکاری تنها حدود 2% از هزینه کل میباشد.

در عوض، در اثر عایقکاری ساختمان، میزان تلفات انرژی سالانه، در اثر هدایت به محیط اطراف، از کیلوکالری بر متر مربع در سال به مقدار 40% بازیابی شده، و میزان صرفه جویی حاصل در هر متر مربع زیر بنا، معادل کیلوکالری، بر متر مربع در سال(معادل 200 نرمال متر مکعب گاز طبیعی در سال بر متر مربع)خواهد بود.

چنین صرفه جویی در مصرف انرژی موجب بازگشت سرمایه مربوط به هزینه های عایقکاری ساختمان در کمتر از یک سال میگردد.

انواع عایق:
مواد عایق عمدتا به دو دسته ی اصلی، عایق های پایه نفتی(پتروشیمی) نظیر XPSو یا EPS عایق های پایه معدنی نظیر پشم سنگ ، پشم شیشه و پشم سرباره تقسیم بندی میگردند.

پشم سنگ چیست؟
پشم سنگ که در زبان انگلیسی rock wool نامیده میشود، جزو خانواده عایق های حرارتی متشکل از الیاف معدنی است به همین دلیل گاهی به آن mineral wool هم اطلاق میشود.ماده اولیه اصلی برای تولید این عایق، مشهورترین سنگ آذرین یعنی بازالت یا دیاباز میباشد که بازمانده ی فعالیت های آتشفشانی است.پشم سنگ نقش مهمی در صرفه جویی انرژی به وسیله ی کاهش مصرف و همچنین جذب صوت در تاسیسات صنعتی و خانگی، صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، صنایع غذایی و سیستم های حرارتی و برودتی، موتور خانه ها، صنایع کشتی سازی و لوله های حاوی سیالات گرم و سرد ، مخازن و دیگهای بخار و همچنین کشت گلخانه ای ایفا میکند.
آنالیز شیمیایی
الیاف پشم سنگ غیر آلی هستند . به منظور تامین اکسید کلسیم مورد نیاز در آنالیز الیاف ، اکسید کلسیم با تزریق سنگ دولومیت به کوره و ذوب آن تامین میگردد.

عملکرد در برابر آتش
یکی از مهمترین ویژگی های عایق پشم سنگ مقاومت استثنایی آن در برابر آتش است.پشم سنگ آتش گیر نیست و مشتعل نمیشود در نتیجه به عنوان نوعی حفاظ در برابر آتش شناخته میشود.سازه های فلزی در هنگام بروز حریق به علت حرارت زیاد مقاومت مکانیکی خود را از دست میدهند و تغییر شکل میدهند که این فعل و انفعال باعث فروریختن کامل سازه میشود با عایقکاری ستون های سازه ها به وسیله ی عایق پشم سنگ در صورت آتش سوزی و تداوم آن ، سازه تا ساعت ها میتواند در برابر آتش سوزی مقاومت نماید.

ویژگی های بیولوژیکی:
عایق پشم سنگ از نظر بیولوژیکی نیز خواص بینظیری دارد که مهمترین آن عدم رشد آفات ، باکتری ها و قارچ ها میباشد و
حشرات موذی و انگل ها از این عایق گریزانند.

ویژگی های آکوستیکی:
عایق پشم سنگ به دو طریق به کاهش صدا کمک میکند 1- کاهش شدت انتقال 2- جذب صدا در سطح
ساختار الیاف گونه پشم سنگ در هنگام انتقال انرژی صوتی از محیط ، قسمت اعظم انرژی صوتی را در خود جذب نموده و باعث کاهش شدت انتقال صدا میگردد.

سازگاری با محیط زیست:
عایق پشم سنگ سازگاری عجیبی با محیط زیست دارد به نحوی که با کلیه ی مصالح ساختمانی و صنایع سازگار بوده و در تماس با این مصالح هیچ گونه مشکلی بوجود نمیاورد و در مجاورت خاک پس از مدت کوتاهی مجددا به چرخه ی طبیعت باز میگردد.
رسانایی و مقاومت حرارتی:
یکی دیگر از خواص پشم سنگ پایین بودن رسانایی و بالا بودن مقاومت حرارتی آن میباشد که در مقایسه با پشم شیشه،پشم سرباره،پلی استایرن و پلی یورتان به مراتب مقاومتر بوده و مانع از انتقال حرارت میگردد.محدوده ی مقاومت حرارتی این محصول از 250 تا 850 درجه ی سانتی گراد میباشد. رزین موجود در عایق پشم سنگ در حرارت 250 درجه ی سانتی گراد تجزیه میگردد ولی هیچگونه تاثیر منفی در کارکرد محصول ایجاد نمیکند.
دوام:
پشم سنگ برخلاف بعضی از محصولات مشابه به مرور زمان خراب نمیشود و کیفیت خود را از دست نمیدهد و ویژگی های موثر خود را تا سالیان سال حفظ مینماید.
کشت هیدروپونیک (کشت بدون خاک):
یکی دیگر از کاربردهای پشم سنگ استفاده از آن در کشت هیدروپونیک است. به کشتی که در آن از خاک استفاده نمیشود هیدروپونیک می گویند. در روش هیدروپونیک گیاهان در بستری از مواد آلی یا معدنی مانند پشم سنگ، رشد کرده و مواد غذایی به صورت محلول در آب در اختیار گیاه قرار میگیرد.
 امروز در سراسر جهان در گلخانه های هیدروپونیک از عایق پشم سنگ برای پرورش برخی صیفی جات از جمله ، گوجه فرنگی ، خیار ، فلفل و تولید گلهای شاخه بریده رز ، میخک و داوودی بطور وسیعی استفاده می شود.
در کشت هیدروپونیک نیاز غذایی گیاه به جای خاک توسط آب تامین می شود.

انواع محصولات
عایق تخته ای بدون روکش و با روکش فویل آلومینیوم
عایق پتویی با روکش یکطرف توری سیمی و روکش دو طرف توری سیمی
عایق لحافی با روکش فویل آلومینیوم و با روکش کاغذ کرافت و بدون روکش
عایق لوله ای
پشم خام فله

کاربرد انواع عایق
عایق تخته ای
کاربرد این نوع عایق در ساختمان سازی ، کشتی سازی ، سالنهای کنفرانس و استودیوها ، پتروشیمی ها ، پالایشگاهها ، نیروگاهها ، فرودگاهها ، مترو ، تولید ساندویچ پانل و غیره میباشد.

عایق پتویی
کاربرد این نوع عایق بر روی سطوح مسطح و دارای انحنا در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی ، لوله های با قطر زیاد ، مخازن و دیگهای بخار ، کوره ها و گرمخانه ها ، اگزوز توربین ها و دودکشها و غیره میباشد.

عایق لحافی
کاربرد این نوع عایق در پوشش سقف سوله ها ، پوشش سقفهای کاذب ، کانالهای گردش هوا ، واحدهای تولید آبگرمکن و لوله های سیستمهای سرمایشی و گرمایشی منازل و غیره میباشد.

عایق لوله ای
کاربرد این نوع عایق در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی ، صنایع غذایی ، تاسیسات خانگی و لوله های حاوی سیالات گرم و سرد میباشد.

پشم خام فله
کاربرد این محصول در صنایع لنت سازی ، عایق کاری سازه های نامنظم و غیر قابل دسترسی آسان ، جداره اجاق گازها و یخچالهای خانگی و صنعتی میباشد.